خواب کافی بخش مهمی از سلامت جسمی و روانی است. هنگام خواب مغز و بدن چندین فعالیت مهم انجام می دهند که باعث حفظ سلامتی و عملکرد بهینه فرد در طی روز می گردد.
برخورداری از خواب کافی باعث می شود:
- توانایی یادگیری، به یاد سپاری و حل مساله افزایش یابد .
- فشار خون کاهش یابد و در نتیجه قلب و رگ های خونی فرصت استراحت مورد نیازشان را پیدا می کنند.
- به هورمون های دخیل در کنترل فرایند رشد، ترمیم سلول ها و بافت ها، بهبود سیستم ایمنی (مبارزه با عفونت ها)، تنظیم سطح قند خون (تنظیم سطح انرژی) و اشتها کمک می کند.
خواب در انسان ها متشکل از دو فاز اصلی است که این دو فاز یک چرخه ی خواب را تشکیل می دهند. خواب با حرکت سریع چشم (REM خواب) و خواب بدون حرکت سریع چشم (NREM خواب) دو فاز اصلی خواب هستند. در هر چرخه فاز خواب REM پس از فاز خواب NREM رخ می دهد. خواب یک فرایند یکنواخت نیست بلکه در طول شب چرخه ی خواب چندین مرتبه تکرار می شود. برای داشتن خواب خوب شبانه لازم است تا هر دو فاز خواب وجود داشته باشند.
- خواب REM فازی از خواب است که مغز در آن فعال است
- خواب NREMفازی از خواب که چهار مرحله از خواب سبک تا خواب عمیق را در برمی گیرد
هر چرخه ی خواب حدود 90 دقیقه طول می کشد و در طول خواب شبانه ی 7 یا 8 ساعته، این چرخه 4 تا 6 مرتبه تکرار می شود. اختلالات خواب بر الگوی خواب طبیعی تاثیر می گذارند. الگوهای خواب طبیعی بین افراد متفاوت است. مقدار خوابی که افراد برای دستیابی به استراحت کافی نیاز دارند در بین افراد مختلف متفاوت است. در صورتی که خواب منقطع و تکه تکه باشد یا به اندازه ی کافی تداوم نداشته باشد، مراحل خواب کامل نمی شود و در نتیجه مغز نمی تواند کارکردهایی که منجر به بازسازی بدن و ذهن می شوند را به سرانجام برساند.
پنج نوع عمده از اختلالات خواب وجود دارد که بر الگوی طبیعی خواب تاثیر می گذارند:
- بی خوابی: ناتوانی در به خواب رفتن و در خواب ماندن (حفظ تداوم خواب)
- آپنه خواب: اختلال تنفسی که وقفه های تنفسی به مدت 10 ثانیه یا بیشتر حین خواب ایجاد می شود
- پرخوابی ( هایپرسومنیا): ناتوانی در بیدار ماندن در طول روز
اختلالات ریتم سیرکادین (شبانه روزی): این اختلال سبب می شود تا فرد توانایی به خواب رفتن و بیدار شدن در زمان مناسب را نداشته باشد
- پاراسومنیا: این اختلال سبب می شود فرد در هنگام خوابیدن، حین خواب و زمان بیدار شدن رفتارهای نامتعارفی مانند راه رفتن در خواب، صحبت کردن، یا خوردن نشان دهد.
اختلالات خواب باعث محرومیت فرد از خواب خوب و کافی در طول شب می شوند که در نتیجه هوشیار ماندن و داشتن عملکرد بهینه در طول روز و در حین فعالیت های روزانه برای فرد دشوار خواهد شد. اختلالات خواب مشکلاتی برای بیماران مبتلا به سرطان به وجود می آورند.