معمولا به منظور بهبود بقا و کاهش خطر بازگشت سرطان در بیماران مبتلا به سرطان پستان، ترکیبی از داروهای شیمی درمانی، به جای تجویز یک دارو به تنهایی، مورد استفاده قرار می گیرد. گروهی از داروهای شیمی درمانی که معمولا استفاده می شوند، تاکسان ها هستند. تاکسان ها با توقف فرایندهای سلولی که برای تقسیم سلول ها مورد نیاز هستند عمل می کنند. این عمل باعث می شود تقسیم سلول های سرطانی متوقف شده و رشد سرطان را کند کرده یا سلول ها را از بین ببرد. اضافه کردن تاکسان ها به رژیم شیمی درمانی استاندارد در سال های اخیر افزایش یافته است.
در مطالعات اخیر اثر شیمی درمانی مبتنی بر تاکسان بر کارکردهای ذهنی و شناختی بیماران مورد بررسی قرار گرفته است. اگر چه اثرات این درمان در بین همه ی این بیماران مشابه نیست اما در سه حوزه در تمام بهبود یافتگانی که در مطالعه شرکت کرده بودند و مورد ارزیابی روانشناختی قرار گرفته اند، آسیب شناختی مشاهده شده است. توجه، تمرکز و کارکردهای اجرایی (مانند برنامه ریزی، تصمیم گیری و...) بهبودیافتگان تا حدودی با افت عملکرد مواجه شده است و احتمال بروز افسردگی در این افراد افزایش یافته است. لازم به ذکر است برخی از حوزه های شناختی (مانند زبان و حافظه ی کلامی)
ممکن است در طول زمان در اثر تمرین و دریافت مداخلات اثربخش بهبود پیدا کنند.
آنچه نتایج این مطالعات به ما یادآور می شود این است که بیماران مبتلا به سرطان پستان که تحت شیمی درمانی مبتنی با تاکسان هستند، بایستی این اطلاعات را در شروع درمان دریافت کنند که ممکن است تا 6 ماه پس از پایان درمان تغییراتی در وضعیت شناختی و ذهنی خود تجربه کنند. اگر چه مطالعات در این حوزه محدود است اما برخی از این آسیب های شناختی با گذر زمان بهبود می یابند و در صورتی که فرد وضعیت شناختی را تجربه می کنند که باعث کاهش قابل توجه کیفیت زندگی و بروز مشکل در انجام فعالیت های روزانه در او گردیده بایستی به متخصصین سلامت روان به منظور انجام ارزیابی های لازم
و دریافت مداخلات مورد نیاز در جهت توانبخشی کارکردهای شناختی آسیب دیده مراجعه داشته باشد.
منبع :
Ibrahim, E. Y., Domenicano, I., Nyhan, K., Elfil, M., Mougalian, S. S., Cartmel, B., & Ehrlich, B. E. (2021). Cognitive Effects and Depression Associated With Taxane-Based Chemotherapy in Breast Cancer Survivors: A Meta-Analysis. Frontiers in oncology, 11, 642382. https://doi.org/10.3389/fonc.2021.642382